ประเทศไทย เป็นประเทศหนึ่งที่อยู่เขตร้อนมีอุณหภูมิเฉลี่ยอยู่ที่ 18-34 °C และอาจร้อนสุดอาจถึง 44 °C ช่วงเมษายนของทุกปี ในภาวะอากาศร้อนนี้แต่ละคนก็จะมีวิธีคลายร้อนแตกต่างกันออกไป เช่น หลีกเลี่ยงการออกนอกอาคาร เที่ยวพักผ่อนตามห้างสรรพสินค้า ไปเที่ยวสวนน้ำ หรือ การหาเครื่องดื่มเย็นๆ สักแก้ว ก็สามารถช่วยดับกระหายคลายร้อนได้ดี
ในภาวะร้อนๆ แบบนี้เราควรดื่มน้ำให้ได้อย่างน้อย 10 แก้ว/วัน เพื่อรักษาสมดุลอุมภูมิในร่างกาย น้ำที่ว่านี้ไม่จำเป็นต้องดื่มน้ำเปล่าเพียงอย่างเดียว อาจจะเป็นน้ำอัดลม กาแฟ ก็ได้ แต่… เราต้องหนึกถึงภัยแอบแฝงที่ตามมาด้วยนะครับ เช่น ถ้าเราดื่มน้ำอัดลมมากไปอาจเป็นสาเหตุให้เกิดฝันผุหรือกร่อนได้ เพราะฉะนั้นการดื่มน้ำสมุนไพรไทย อาจเป็นทางเลือกที่ดีกว่า นอกจากช่วยดับกระหายคลายร้อนแล้ว ยังช่วยให้มีสุขภาพแข็งแรงปลอดภัยไร้โรคาอีกด้วย น้ำสมุนไพรที่จะนำเสนอในวันนี้ได้แก่
สมุนไพร 6 ชนิด ช่วยดับกระหายคลายร้อน
มะตูม เป็นไม้ผลยืนต้นพื้นเมืองจะพบเห็นได้ทั่วไปในประเทศ พม่า ปากีสถาน บังกลาเทศ เนปาล เวียดนาม ลาว กัมพูชา และไทย ผลของมะตูนจะมีลักษณะกลม ผิวเกลี้ยง เปลือกหนาและแข็ง ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีเหลือง ในผลมะตูมมีเมล็ดตรงกลางเป็นพู มียางเหนียวใส สามารถนำมาใช้เป็นกาวจากธรรมชาติได้ เนื้อมะตูมมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว เวลานำมาต้มเป็นชาจะมีกลิ่นหอมมาก เวลาสุกเนื้อจะนิ่มเป็นสีเหลืองหอมและมีรสหวาน สรรพคุณเป็นยาระบาย ขับลม ท้องเฟ้อ ช่วยย่อยอาหาร บำรุงธาตุ ขับถ่ายดี เจริญอาหาร ขับเสมหะ แก้กระหายน้ำ และยังแก้อาการร้อนในได้ดีอีกด้วย
ใบเตย เป็นพืชจำพวกหญ้า แตกเป็นกอใหญ่ มีเหง้าและลำต้นอยู่ใต้ดิน มีก้านและใบที่โผล่ขึ้นมาเหนือพื้นดิน ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับเวียนเป็นเกลียวขึ้นไปจนถึงยอด ใบเรียวยาวประมาณ 8-10 นิ้ว ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ เมื่อขยี้ใบสดจะมีกลิ่นหอมเย็น นิยมคั้นจากใบเพื่อแต่งกลิ่นและสีเขียวสวยงามในขนมต่างๆ สรรพคุณเป็นยาบำรุงหัวใจ ช่วยลดอาการกระหายน้ำ แก้โรคเบาหวาน ชุ่มคอ
ใบบัวบก เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็กที่ขึ้นบนดิน และพบได้มากที่สุดในแถบเอเชีย ใบบัวบกสามารถช่วยรักษาแผลให้หายได้เร็วขึ้นและยังช่วยลดอาการอักเสบของแผลได้ดี สรรพคุณแก้ช้ำใน บำรุงกำลัง บำรุงหัวใจ แก้อ่อนเพลีย เมื่อยล้า ขับปัสสาวะ แก้อาการเริ่มโรคบิด แก้ท้องร่วง เป็นยาขจัดเลือดเสีย แก้โรคผิวหนัง ลดความเครียด บำรุงสมอง นอกจากนี้ยังรักษาแผลเปื่อย และแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก
ฝาง เป็นไม้ต้นขนาดเล็กหรือไม้พุ่ม มีหนามแข็งๆทั่วทั้งลำต้นเปลือกนอกสีเทาออกเหลือง มีปมใหญ่ขนาดปลายนิ้วชี้ทั่วทั้งเถา ส่วนปลายกิ่งจะมีหนามแหลมสีดำ ถ้าปมหนามหลุดจะเป็นรอยแผลเป็น มักพบได้ทั่วไปในป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าเขาหินปูนแห้งแล้ง และตามชายป่าดงดิบทั่วประเทศไทย สรรพคุณเป็นยาบำรุงโลหิตสตรี แก้ปอดพิการ ขับหนอง ขับเสมหะ ทำโลหิตให้เย็น แก้โรคหืด แก้อาการท้องร่วง ธาตุพิการ ร้อนใน แก้โลหิตออกทางทวารหนัก
ดอกเก๊กฮวย เป็นพืชพื้นเมืองของประเทศจีน เป็นพืชล้มลุกอยู่ในตระกูลเดียวกับเบญจมาศ บางคนก็เรียกว่า เบญจมาศสวน หรือเบญจมาศหนู เก๊กฮวยจะมีดอกสีขาว และสีเหลือง สรรพคุณเป็นยาเย็น ดับพิษร้อน แก้ร้อนใน ขับลม ขับเหงื่อ เป็นยาแก้ปวดท้อง และช่วยระบาย ช่วยป้องกันโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ ป้องกันโรคความดันสูง แก้อาการไข้ แก้ไอ แก้เวียนหัว หน้ามืด
ตรีผลา เป็นสูตรสมุนไพรไทยโบราณที่สืบทอดกันมาเป็นเวลาช้านาน โดยความหมายของตรีผลา นั้นหมายถึง ผลไม้ 3 ชนิด อันได้แก่ ลูกสมอไทย ลูกสมอพิเภก และมะขามป้อม ว่ากันว่าเป็นยาที่มีสรรพคุณช่วยรักษาความสมดุลธาตุทั้ง 4 ของร่างกาย และเป็นยาที่ปลอดภัยไร้พิษข้างเคียงใดๆ สรรพคุณเป็นยาระบาย ช่วยล้างพิษออกจากร่างกาย แก้ลมจุกเสียด เป็นยาบำรุงธาตุ แก้กระหายน้ำ แก้ไอ แก้เสมหะ แก้เจ็บคอ ทำให้ชุ่มคอ นอกจากนี้ยังแก้เลือดออกตามไรฟัน และแก้ตกเลือดในผู้หญิงได้ด้วย
*หมายเหตุ โดยส่วนใหญ่ไม่นิยมใช้สมุนไพรตัวเดียวในการทำยาตำรับนี้ เนื่องจากต้องควบคุมพิษข้างเคียงของกันและกัน เช่น รสเปรี้ยว ซึ่งมีฤทธิ์ระบายของลูกสมอพิเภก อาจทำให้เกิดอาการมวนท้องจึงต้องใช้ลูกสมอไทยและลูกมะขามป้อมซึ่งมีรสฝาดและขม ช่วยแก้ลมจุกเสียดและลดอาการมวนท้อง เป็นต้น