NT-pro BNP โปรตีนมหัศจรรย์! สัญญาณหัวใจล้มเหลว

NT-pro BNP โปรตีนมหัศจรรย์ สัญญาณหัวใจล้มเหลว “หัวใจ” เป็นอวัยวะสำคัญที่แสดงถึงการมีชีวิตรองจาก “สมอง” ที่เราบอกว่าสมองสำคัญกว่าเพราะสมองคือ ศูนย์กลางควบคุมสั่งการทุกอย่างในร่างกายเรา สมมุติว่า “สมองตาย” หลายคนอาจจะทราบมาบ้างแล้วว่าถ้าผู้ป่วยเข้าสู่ภาวะสมองตาย ร่างกายจะไม่สามารถทำอะไรได้เลย ซึ่งแบบนี้ก็ไม่ต่างอะไรจากตายทั้งเป็น กลับกันถ้าสมองยังรับรู้ทำงานได้เป็นปกติ แต่… ถ้าหัวใจเราไม่ปกติเรายังวิเคราะห์สาเหตุและรักษาให้หายได้ทันเวลา ถึงแม้ว่าผู้ป่วยเกิด ภาวะหัวใจวาย หรือ หัวใจล้มเหลว เฉียบพลันเรายังมีโอกาสกู้ชีพขึ้นมาได้

NT-pro BNP โปรตีนมหัศจรรย์!

ปี 2553 โรคหัวใจ เป็นสาเหตุการตายอันดับ 3 และยังครองอันดับมาจนถึงปัจจุบัน เช่นเดียวกับจำนวนของผู้ป่วยด้วยภาวะหัวใจล้มเหลวที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ 141,197 ราย คือตัวเลขในปี 2553 คนส่วนใหญ่เข้าใจว่า ภาวะหัวใจล้มเหลว คือ ภาวะหัวใจวาย แต่จริงๆ แล้ว หัวใจล้มเหลว กับหัวใจวาย เป็นคนละเรื่องกัน…!!

คนหัวใจวาย มักมีอาการของหัวใจล้มเหลวสะสมมาก่อนเป็นเวลานาน ซึ่งอาจเกิดจากประสิทธิภาพการทำงานที่ลดลงของกล้ามเนื้อหัวใจ โครงสร้างของหัวใจที่ผิดปกติ หรืออาจจะมีอาการป่วยของโรคหลอดเลือดหัวใจ ความดันโลหิตสูง กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ หรือแม้แต่หัวใจเต้นผิดจังหวะ

นพ.คริสโตเฟอร์ เดอ ฟิลิเป้ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ สาขาอายุรศาสตร์ มหาวิทยาลัยแมรี่แลนด์ สหรัฐอเมริกา อธิบายให้ฟังอย่างง่ายๆว่า บางครั้งคนที่เป็นกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด อาจจะยังไม่มีอาการของภาวะหัวใจล้มเหลว ซึ่งอาจจะใช้เวลาเป็นเดือนหรือเป็นปีกว่าที่จะแสดงอาการ แต่เมื่อแสดงอาการแล้ว การรักษาก็จะทำได้ยากขึ้น และไม่สามารถทำให้หัวใจกลับมาเป็นปกติได้อีก แล้วอาการของ “ภาวะหัวใจล้มเหลว” เป็นอย่างไร?

ภาวะหัวใจล้มเหลว เกิดขึ้นเมื่อกล้ามเนื้อหัวใจไม่สามารถสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกายได้อย่างเพียงพอ เมื่อถ่ายภาพหัวใจจะพบว่า หัวใจของคนที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวจะมีขนาดโตกว่าหัวใจปกติ เนื่องจากกล้ามเนื้อหัวใจต้องทำงานหนักกว่าปกติ

คุณหมอคริสโตเฟอร์ บอกว่าปัจจุบันมีเทคโนโลยีที่สามารถตรวจหาภาวะหัวใจล้มเหลวได้จากโปรตีนที่หลั่งออกมาจากหัวใจสู่กระแสเลือด เรียกว่า NT-pro BNP ซึ่งเป็นโปรตีนที่บ่งชี้สภาพการทำงานของหัวใจ โปรตีนชนิดนี้จะหลั่งออกมาเมื่อหัวใจทำงานหนัก ซึ่งถ้ามีโปรตีนชนิดนี้ออกมามากเท่าไหร่ ก็หมายความว่าหัวใจกำลังทำงานหนักอย่างมากๆ และนั่นเป็นสัญญาณเตือนว่า คุณกำลังมีภาวะหัวใจล้มเหลว

นพ.เกรียงไกร เฮงรัศมี หัวหน้ากลุ่มงานอายุรศาสตร์หัวใจ สถาบันโรคทรวงอก ตอบสั้นๆ ง่ายๆ ว่าหายใจไม่เต็มอิ่ม… ที่รวมถึง อาการอ่อนล้า อ่อนเพลีย หายใจถี่ หรือหายใจตื้น ถอนหายใจบ่อยๆ เหนื่อยมากกว่า ปกติเวลาออกกำลังกาย บางคนมีอาการไอตลอดเวลา ซึ่งถ้ามีอาการทั้งหลายทั้งปวงที่ว่านี้แล้วทำใจได้เลยว่า คุณกำลังมีภาวะหัวใจล้มเหลวที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจอย่างไม่มีทางหลีกเลี่ยง

การตรวจหาโปรตีน NT-pro BNP นั้นทำได้ไม่ยาก ใช้เพียงการตรวจเลือดด้วยเทสต์ เครื่องมือซึ่งขณะนี้มีอยู่แล้วในหลายโรงพยาบาลแม้แต่โรงพยาบาลชุมชน ค่าตรวจต่อครั้งประมาณ 1,200 บาท ซึ่งหากเป็นคนไข้ในระบบประกันสุขภาพก็จะครอบคลุมด้วย ถามว่าคุ้มหรือไม่ หากจะตรวจหาโปรตีนชนิดนี้คำตอบคือ คุ้มอย่างมาก เพราะหากปล่อยให้มีภาวะหัวใจล้มเหลวหรือป่วยด้วยโรคหัวใจ แล้วค่ารักษาและการดูแลจะสูงกว่านี้หลายเท่า

แล้วใครควรได้รับการตรวจหา NT-pro BNP คุณหมอเกรียงไกร บอกว่าแม้โรคนี้จะพบในผู้ป่วยที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป ส่วนใหญ่มักเป็นผู้ที่ป่วยแล้วมีตัวเลขว่า 60% ของผู้ที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวจะเสียชีวิตภายใน 5 ปีหลังได้รับการวินิจฉัยโรค การตรวจที่ดีจึงควรตรวจก่อนที่จะป่วย นั่นคือตรวจในผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงซึ่งก็คือ ผู้ชายที่อายุเกิน 35 ปี และ ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน รวมทั้งผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน ผู้ที่สูบบุหรี่ โรคอ้วน โรคไต มีคอเลสเทอรอลสูง ขาดการออกกำลังกาย ถ้าตรวจก่อนก็จะสามารถลดจำนวนผู้ป่วยโรคหัวใจลงได้ หรือถ้าพบภาวะหัวใจล้มเหลวได้เร็ว ก็จะสามารถลดความเสี่ยงต่อการป่วยเป็นโรคหัวใจขั้นรุนแรง จนนำไปสู่การเสียชีวิตได้ในอนาคต